Appelsap
Vers van de pers: sappige verhalen met pittige details.
Heb je zelf een appelboomgaard of weet jij appels uit de korte keten absoluut te pruimen? Pluk dan dubbel de vruchten van een geslaagde oogst.
Voor een appel en een ei kan je het sap van appels en ander fruit laten persen bij een mobiele fruitperspunt in je buurt. Over troebel of helder sap en over de vroegere en huidige appelteelt in Vlaanderen, zetten we graag een boompje op.
Kleur bekennen? Appelsap dat met stikstof werd verpakt, is helderder.
Geschiedenis
Hoewel de appel voor het eerst van de boom gevallen zou zijn in Centraal-Azië, waren het de Romeinen die een sleutelrol speelden in de bloei van de appelteelt. Onder hun impuls groeide het aantal varianten en werden ze ingevoerd in het noorden van Europa om de dan al bestaande inheemse soorten te vervoegen.
In de renaissance staat de appelteelt in bloei in heel Vlaanderen. Onder impuls van de afgeleide stroopindustrie, komt er vanaf 1870 komt een extra versnelling in Haspengouw en in mindere mate ook in het Pajottenland en het Meetjesland. Al snel worden zowel verse vruchten als afgeleide producten (jam, stroop, cider) uitgevoerd naar Duitsland en zelfs naar Engeland.
WOI en de crisis eind jaren ’30 doen de telers door een zure appel heen bijten: ze moeten op de eigen markt optornen tegen ingevoerd fruit van over de grote plas.
De komst van de veilingen vanaf de jaren ’50 speelt een sleutelrol op het vlak van kwaliteitsverbetering. Ook de boomgaard evolueert: hoogstamaanplantingen maken letterlijk ruimte voor makkelijk te onderhouden en oogsten laagstammigen die een pak meer winst opleveren. Door innovaties op technologisch gebied en een vooruitgang van de conservatiemethode, kunnen telers hun fruit een heel jaar lang aan de man brengen.
In 2021 stonden er meer dan een half miljoen appelbomen in de Vlaamse boomgaarden, waaraan vooral Jonagold (50%), Golden (10%) en Jonagored (10%) bengelen. Van de 827 Belgische appelboeren, is 668 in Vlaanderen geworteld. Het leeuwendeel daarvan bevindt zich in Limburg, maar ook Oost-Vlaanderen (bijvoorbeeld het Waasland) is goed vertegenwoordigd.
Bewaar appels niet samen met ander fruit of groenten. Ze scheiden schadevrij ethyleengas af waardoor hun fruitcompagnie sneller gaat rijpen. Vooral bananen zijn hier heel vatbaar voor.
In 2021 stonden er meer dan een half miljoen appelbomen in de Vlaamse boomgaarden.
Appelsap: een appeltje voor de dorst.
Troebel of helder, verpakt in flessen, karton of in bags… de keuze appelsapsoorten is omvangrijk. Veel van het aanbod stamt uit fruit dat geteeld wordt in landen waar een grote opbrengst is. Eens het fruit ter plekke is geperst, wordt het sap door koken of andere processen ingedikt om het volume te verkleinen. Een besparing op verpakking en transport om het tot bij ons te brengen. Na aankomst in België, wordt het sap weer aangelengd tot het normale volume, gebotteld of verpakt in bags en in de winkels verkocht.
Vers van de pers: je eigen oogstappels.
Wist je dat je in Oost-Vlaanderen je eigen appels en ander fruit kan laten persen?
Zoek je dichtstbijzijnde mobiele fruitpers online, breng je appels mee en laat ze persen. Dit kan bijvoorbeeld bij Lerouge.
Na het wassen, wordt het fruit met schil en klokhuis versneden. Het vruchtvlees wordt platgestampt en het sap dat hieruit voortvloeit, gaat men verhitten tot ongeveer 80 graden. Hierdoor kan het sap langer bewaard blijven.
De verwerking gebeurt in pakken of zakken. In dit proces wordt soms stikstof aangewend die zorgt voor een minimale oxidatie van het fruit. Het stikstoflaagje vormt zich boven het sap en garandeert dat het fruit zijn vitamines en fenolen blijft bewaren. Soms wordt er stikstof toegevoegd die zorgt voor een minimale oxidatie bij het fruit.
De kleur van het sap dat met stikstof werd verpakt, is helderder.
Hoe zit de vork aan de steel? Enkele appelweetjes.
Appeltjes zijn ideale dorstlessers. Ze bevatten ongeveer 85% water, wat de uitspraak ‘appeltje voor de dorst’ absoluut gerechtvaardigd maakt. Ze barsten van de vitamine C, vezels en antioxidanten en bevatten gemiddeld 50 tot 80 calorieën en de helft van de vezels zit in de schil verwerkt.
Hun natuurlijke waslaag beschermt appels tegen de wind en de regen. Die waslaag is dunner en harder bij jonge appels. Bij appels die langer worden bewaard, gaat de schil een stof afgeven die de waslaag meer vloeibaar maakt. Dit proces is verantwoordelijk voor het vettig laagje dat je na verloop van tijd op appels kan waarnemen. Dit laagje is verwijderbaar met een droge doek en koud bewaarde appels worden minder snel vettig.
Conserveer je appels in de koelkast aan een temperatuur van maximaal 7°C. Zo behouden ze hun smaak het langst door tragere omzetting van zetmeel in suikers en een minder snel verlies van zuurte. Ook vitamine C en andere vitaminen blijven langer bewaard. Verse appels zijn op deze manier tot 30 dagen knapperig houdbaar.
Een appeltje voor de dorst? Absoluut! Appels bevatten ongeveer 85% water.
- De middeleeuwse teljoor – Eric De Keyser – 2020 – Uitgeverij Skribis
- Goesting in Vlaanderen. Wat wij al eeuwenlang lekker vinden – Eddy Niesten – 2009 – Davidsfonds Uitgeverij
Ontdek meer culinair erfgoed
